Өмүр бою буттун муундары көп стресске дуушар болушат. Жамбаш - өз алдынча кыймылдоо мүмкүнчүлүгүн камсыз кылган чоң тоголок муун. Пайда болуусу болезненным сезимдер, тыкан кыймылдар, аксаган басуу адамды ойго салат пайда болушу патологиясы.
Акыркы жылдары 30 жашка чейинки адамдардын артроз оорусуна чалдыккандардын саны кескин көбөйдү. Бул статистика абдан капалантат, анткени оору тынымсыз өнүгүп, олуттуу майыптыкка жана майыптыкка алып келиши мүмкүн. Терс таасирлерден коргонуу үчүн, дароо дарылоону баштоо жана бардык медициналык сунуштарды аткаруу керек.
Артроз жамбаш муундары анын ээсине бир топ ыңгайсыздыктарды жаратат. Эгерде пайда болгон дискомфорт нарын зонасында, зарыл консультация үчүн дарыгерге диагнозду жана дайындоо натыйжалуу дарылоо. Кеч дарылоо бейтаптын өз алдынча басуу мүмкүнчүлүгүн жоготушу мүмкүн.
Артроз деген эмне
Артроз - бул ревматологиялык оору, анын негизинде муундардагы дегенеративдик жана дистрофиялык өзгөрүүлөр. Ошол эле учурда патологиялык процесске муун беттери гана эмес, байламталуу аппарат жана капсула да катышат. Көбүнчө колдун, буттун, тизенин муундары жабыркайт, бирок эң оор оору - жамбаш муунунун артрозы. Анын өнүгүшү менен кыймылдардын катуу чектөөлөрүнөн улам толук майыптуулуктун өнүгүү коркунучу жогорулайт.
Муун кемирчектин негизин коллаген молекулалары жана протеогликандар түзөт: алар муундарга күч жана ийкемдүүлүк берип, аны ар кандай жүктөргө туруктуу кылат. Тышкы факторлордун таасири астында коллагендин жана протеогликандардын саны азаят, натыйжада кемирчек ткандары азайып, акырындап бузулат. Артроз төмөнкү факторлордун таасири астында өнүгөт:
- механикалык жаракат;
- муундардагы сезгенүү процесстери;
- ылдыйкы буттарга ашыкча жүк;
- семирүү;
- организмдеги курактык өзгөрүүлөр (55 жаштан ашкан адамдарда);
- менопауза (аялдарда);
- белок азыктарынын жана кальций жетишсиздиги менен туура эмес тамактануу;
- тукум куучулук предрасположенность;
- муундар боюнча операцияларды өткөрүп берди.
Жамбаш муунунун артрозы кантип көрүнөт?
Артроз акырындык менен өнүгүп жатат, ошондуктан анын алгачкы көрүнүштөрүн аныктоо абдан кыйын. Оорулуу оорунун симптомдорун этибарга албаса, аларды чарчоо же ашыкча иштөө деп түшүнүшү мүмкүн. Ооругандан кийин дискомфорттун күчөшү мүмкүн. Артроз жамбаш муундары төмөнкүдөй белгилер менен коштолот:
- Жабыр тарткан буту ооруйт. Бул күн бою туруктуу, тажатма, табияты ооруйт. Жагымсыз сезимдер физикалык активдүүлүк (машыгуу, чуркоо же басуу) учурунда күчөйт, эс алууда азаят. Жамбаш мууну жабыркаса, оору чурайга, перинэяга жана санга тарайт. Муун ошондой эле аба ырайынын шарттарынын же атмосфералык басымдын өзгөрүшүнө "жооп бере" башташы мүмкүн.
- Атрофиялык булчуңдардын өзгөрүшү. Баса, бейтап бейсаналы түрдө жабыр тарткан мүчөнү аяп, жамбаштын жана сандын булчуңдарына азыраак басым жасайт. Бул алардын атрофиясы жана көлөмүнүн азайышы менен коштолот. Бул өзгөчө бир тараптуу артроз менен байкалат.
- Кыймылдардын муундагы ишке ашыруу учурунда кычырап пайда болушу. Бул үн желим баштыктын шыбыроосуна окшош жана көпкө кыймылсыз (түнкү уйку) болгондон кийин катуураак чыгат. Медицинада бул термин "крепит" деп аталат. Кричтин пайда болушу муундун кыймылдуулугунун бузулушу менен байланыштуу.
- Көлөмү жабыркаган муундун чоңоюшу. Бул сөөк беттеринде эң кичинекей шишиктердин - остеофиттердин пайда болушунун натыйжасында пайда болот. Мындай реакция сөөктөрдүн бетиндеги жүктүн көбөйүшүнө компенсациялык жооп катары пайда болот (кемирчектин ичкерилиши менен).
Артрозду медициналык дарылоо
Азыркы учурда кемирчектин бузулушун толугу менен алдын алуу мүмкүн эмес. Ошондуктан, дары-дармектердин жардамы менен артрозду дарылоо ооруну азайтуу жана оорунун өнүгүшүн жайлатууга багытталган. Көбүнчө, терапияда төмөнкү дары топтору колдонулат:
- Наркотикалык эмес анальгетиктер жана аралаш аракеттеги анальгетиктер. Алар ооруну азайтууга жардам берет жана венага киргизүү үчүн таблетка же ампулада бар.
- Нестероиддик сезгенүүгө каршы дары-дармектер жергиликтүү майлар же кремдер түрүндөгү, ошондой эле ооруну көзөмөлдөө үчүн колдонулат. Алар ошондой эле дайындалат, эгерде артроз муундун синовиалдык кабыкчасынын сезгениши менен коштолсо.
- Хондропротекторлор – оорунун өнүгүшүн басаңдатуучу жана муундардын иштешин жакшыртуучу дарылар.
Көнүгүү терапиясы жана физиотерапия ыкмалары
Ооруга каршы күрөшүүдө фармакологиялык эмес каражаттар да кеңири колдонулат. Дарыгерлер бейтаптарга булчуңдарды чыңдоо жана муундардын кыймылсыздыгынын өнүгүшүнө жол бербөө үчүн ЛФК дайындайт. Көнүгүүлөрдүн мүнөзү жана аларды ишке ашыруунун жыштыгы ар бир учур үчүн жекече аныкталат. Артрозду дарылоо физиотерапевттик процедураларды да камтыйт:
- transcutaneous электр нерв стимулдаштыруу;
- акупунктура;
- магниттик терапия;
- анальгетиктер менен электрофорез;
- лазер терапиясы;
- массаж.
Үчүн азайтуу жүгүн на пораженные буту, пациентке сунушталат колдонууга таяк же походчик. Буттун функциясын калыбына келтирүүгө жана муундун андан ары бузулушунан качууга жардам берген жамбаш ортоздорун тагынуу пайдалуу болот.
Хирургия
Эндопростетика жамбаш муунунун артрозын дарылоонун консервативдик ыкмалары натыйжасыз болгон учурда дайындалат. Хирургиянын максаты - оору синдромун жоюу жана буттун кыймылдаткыч функциясын калыбына келтирүү. Процедура адистештирилген ооруканада жалпы анестезия астында жүргүзүлөт, андан кийин пациент узакка созулган реабилитациядан өтөт. Эмгектин эң жагымдуу прогноз 40 жаштан 75 жашка чейинки, дене салмагы 70 кг чейинки пациенттерде болуп саналат: аларда эндопротезден баш тартуу ыктымалдыгы минимумга түшүрүлөт, бул артрозду дарылоону абдан эффективдүү кылат. Орточо алганда, протез болжол менен 10-12 жылга созулат, бирок аны 20-25 жыл бою минималдуу эскирүү менен ийгиликтүү колдонуу учурлары болгон.